Η ΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ [the time machine] ( Ο ΑΡΧΟΝΤΑΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ, ελληνικός τίτλος του 1960 ) Σκηνοθεσία : Τζορτζ Παλ [george pal] Παραγωγή : george pal Σενάριο : david duncan απ’ το βιβλίο του h.g. wells  special effects : gene warren, wah chang Παίζουν : rod taylor (george), alan young (filby), yvette mimieux (weena) Την τελευταία μέρα του 1899 ένας Βικτωριανός επιστήμονας, ο george, επιδεικνύει στους φίλους του μια μινιατούρα της μηχανής που έχει εφεύρει. Μιας μηχανής που ταξιδεύει στο χρόνο. Προσπαθεί να εξηγήσει την ύπαρξη της 4ης διάστασης αλλά οι φίλοι του δείχνουν σκεπτικοί, φαίνεται να μην τον πιστεύουν. Παρ’ όλα αυτά δέχονται την πρόσκλησή του για δείπνο, σε μια βδομάδα, όπου θα τους διηγηθεί τις περιπέτειές του απ’ το ταξίδι στο μέλλον με τους απόγονους της ανθρωπότητας.

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ : Η 1η version του δημοσιεύτηκε σε συνέχειες, με τίτλο “the chronic argonauts”, στην science schools journal, φοιτητικό περιοδικό του royal college of science το 1888. Η 2η version, και η 3η version που γράφτηκε απ’ τον wells μεταξύ 1889-1892, έχουν χαθεί. Η 4η version παρουσιάστηκε απ’ την national observer το 1894, σε συνέχειες και δεν ολοκληρώθηκε. Σ’αυτήν ταξιδεύει στο 12203 μ.Χ. κι όχι στο 802701 μ.Χ.. Η 5η version δημοσιεύτηκε απ’ την new review το 1895. Η 6η είναι η έκδοση holt με λίγο αλλαγμένο τέλος, όπου γίνεται αναφορά στην τύχη των φίλων του george! Η 7η είναι η έκδοση heinemann του 1895, η πρώτη Βρετανική έκδοση σε βιβλίο κι η 8η είναι η atlantic edition of the works of h.g.wells με το κείμενο που διαβάζουμε στο βιβλίο σήμερα.

Η ΤΑΙΝΙΑ : Στις 25/0/1949 το bbc-tv μετέδωσε μια τηλεοπτική διασκευή με τον russell napier (χρονοταξιδιώτη) και την mary donn (weena). Είναι χαμένη σήμερα. Ο george pal, ο σκηνοθέτης - παραγωγός που έκανε την Επιστημονική Φαντασία να είναι σοβαρή υπόθεση, μετά την επιτυχία του war of the worlds (1953) διάβασε τις νουβέλες του wells και αγόρασε τα δικαιώματα του time machine. Με σεναριογράφο τον david duncan παρουσίασε μία παραγωγή στην paramount, η οποία δεν έδειξε ενδιαφέρον. Το ίδιο σχέδιο έδειξε το 1959 στην mgm η οποία το δέχθηκε και πρότεινε να γυρισθεί στην Αγγλία. Ο george pal ετοίμασε μία παραγωγή 800.000 $ και πρότεινε τον ρόλο του χρονοταξιδιώτη στον paul scofield ο οποίος δεν δέχθηκε. Μετά πλησίασε τους james mason και michael rennie (ο εξωγήινος του the day that the earth stood still) για τον αντίστοιχο ρόλο που δεν δέχθηκαν ομοίως.

Τελικά η παραγωγή έγινε στην Αμερική με νέους ηθοποιούς. Η ταινία γυρίστηκε την εποχή του ψυχρού πολέμου αλλά κράτησε το πνεύμα του βιβλίου εκτός μιάς μικρής εξαίρεσης, τον πυρηνικό πόλεμο του 1966 (μέλλον την εποχή που γυριζόταν το φίλμ). Ήταν οι φόβοι της εποχής που δεν μπορούσε να προβλέψει ο συγγραφέας.

Βέβαια το φίλμ δεν περιέχει την κοινωνική κριτική και τους προβληματισμούς του βιβλίου που το κάνουν και σήμερα επίκαιρο ούτε και τους λόγους διχασμού του ανθρώπινου είδους. Αυτά ήταν θέματα που το cinema δεν τα άγγιζε (τότε και τώρα). Η ταινία τεχνικά είναι άρτια παρ’ όλο που δεν έχει ψηφιακά effects. Ο έξυπνος τρόπος που ο σκηνοθέτης αντιμετώπισε την γρήγορη κίνηση στον χρόνο μαζί με τους wah chang, gene warren και tim barr χάρισε στην ταινία το Όσκαρ των special effects.

Ο ίδιος ο george pal σχεδίασε την μορφή των morlocks και ο ...μεγάλος william tuttle (makeup artist) την έκανε σε πλαστικό. Ομοίως ευρηματική ήταν η κινηματογράφηση της αλλαγής ημέρας - νύχτας και της αλλαγής των χρόνων με την χρησιμοποίηση της μόδας. Η προβολή είχε επιτυχία στην εποχή της γιατί συνδυάζει σε σωστή δόση επιστημονική φαντασία, περιπέτεια και τρόμο.

Ήταν η μεγαλύτερη επιτυχία του pal, πράγμα που τον έκανε να ετοιμάσει ιδέες για συνέχεια πάνω στο ίδιο μοτίβο. Σε μία απ’ αυτές χρησιμοποιούσε το πεσσιμιστικό τέλος του βιβλίου με τον θάνατο της weena και την μετακίνηση του χρονοταξιδιώτη πιο μακριά στο μέλλον όπου βρίσκει την Γη να κυριαρχείται από γιγαντιαία μεταλλαγμένα έντομα.

Ο χρονοταξιδιώτης ταξιδεύει σε διάφορες εποχές για να φέρει όπλα και να βοηθήσει τους  ανθρώπους. Σε μια άλλη ιδέα την οποία εξέδωσε έχουμε την weena έγκυο και με τον χρονοταξιδιώτη ταξιδεύουν για την εποχή του (1900). Στον δρόμο η μηχανή χαλάει και υλοποιείται στο 1943. Η weena πληγωμένη γεννάει το μωρό και πεθαίνει μαζί με τον χρονοταξιδιώτη. Καθώς γίνονται όλα αυτά ένας παρατηρητής κάθεται λίγο πιο κει, σε μια μοντέρνα μηχανή του χρόνου. Είναι ο γυιός του χρονοταξιδιώτη που βλέπει την στιγμή της γέννησής του και του θανάτου των γονιών του! Δυστυχώς κανένα studio δεν έδειξε ενδιαφέρον και τα σχέδια ναυάγησαν. Πολύ αργότερα (05/11/1978) το nbc-tv έκανε μια αποτυχημένη τηλεοπτική παραγωγή με τον john beck (χρονοταξιδιώτη) και την priscilla barnes (weena). Το ταξίδι στον χρόνο παραμένει από τα πιο γοητευτικά θέματα της Επιστημονικής Φαντασίας. Ο κινηματογράφος το εκμεταλλεύτηκε αρκετά, ιδιαίτερα με την σειρά back to the future (1ο, 2ο και 3ο). Το 1978 ο σκηνοθέτης nikolas meyer έκανε το time after time, μια παραλλαγή του μύθου με χρονοταξιδιώτη τον ίδιο τον h.g.wells στο σύγχρονο san francisco να κυνηγάει τον Τζακ τον Αντεροβγάλτη!! Για την Αθηναϊκή Λέσχη Επιστημονικής Φαντασίας Γιώργος Κατσαβός 08/05/2002